Het lijkt erop dat Creative Commons de nieuwe obsessie van Pictoright directeur Vincent van den Eijnde is. Afgelopen najaar stuurde zijn organisatie een dubieuze brief waarin hij respondenten van een enquête naar de positie en belangen van creatieve makers en uitvoerende kunstenaars in het veranderende cultuurlandschap vroeg ‘niet zomaar een te positief antwoord‘ op vragen over Creative Commons te geven. Los van het feit dat het beïnvloeden van deelnemers aan enquêtes niet echt te verantwoorden is, was dit opmerkelijk omdat in de enquête helemaal niet gevraagd werd naar een waardeoordeel over Creative Commons. Er werd alleen gevraagd of men met Creative Commons bekend was, of men de licenties wel eens gebruikt had en zo niet, waarom niet.
Inmiddels heeft Vincent van den Eijnde weer van zich laten horen. Afgelopen vrijdag verscheen een vijf pagina’s lang artikel (pdf) op boek9.nl, weblog over intellectuele eigendomsrechten. Onder de titel ‘Creative Commons – Een tien voor marketing, een vier voor rechtenbeheer’ zet Van den Eijnde zijn problemen met Creative Commons nog eens op een rijtje. Dat verdient uiteraard een uitgebreid antwoord maar voordat deze repliek er komt wil ik toch alvast kort ingaan op één punt uit zijn betoog: zijn (ongetwijfeld grappig bedoelde) laatste alinea waarin hij het feit problematiseert dat het Creative Commons-logo niet onder een Creative Commons-licentie beschikbaar is:
Tot slot is het misschien aardig om te kijken of Creative Commons voor het eigen logo gebruik maakt van de CC‐licentie. Dat blijkt niet het geval. Het gebruik van het logo van Creative Commons is aan strikte voorwaarden verbonden! Indien een paar enthousiaste studenten het CC‐logo willen printen op T‐shirts of stickers, dan is dat niet toegestaan! Zij moeten de stickers en shirts tegen betaling bestellen bij Creative Commons. Het model van Creative Commons voldoet klaarblijkelijk niet voor het eigen logo.
Deze opmerking is niet alleen niet echt origineel (meestal horen we een variatie hierop tijdens de Q&A van onze gastcolleges op hogescholen) maar ook een schot in eigen voet: het Creative Commons-logo is inderdaad niet onder een CC-licentie beschikbaar. Het mag vrij gebruikt worden maar alleen om naar de Creative Commons-licenties of website te verwijzen. Dit is om te voorkomen dat het logo gebruikt wordt om naar andere licenties te verwijzen en zo onduidelijkheid te creëren. Met uitzondering van het logo is zo ongeveer alles wat Creative Commons produceert onder een Creative Commons-licentie beschikbaar. Bijna alle foto’s, video’s, onderzoeksrapporten, websites en andere door Creative Commons geproduceerde of in opdracht gecreëerde werken zijn onder een van de Creative Commons-licenties beschikbaar (in de regel de minst restrictieve). Dit betekent echter niet dat Creative Commons Nederland de makers van deze werken niet betaalt. Zo hebben wij in het verleden herhaaldelijk fotografen en schrijvers voor opdrachten betaald waarvan de werken onder een CC-licentie beschikbaar zijn gemaakt.
Gezien de bezwaren die Van den Eijnde tegen Creative Commons heeft, zou men eigenlijk verwachten dat hij deze bezwaren ook op het handelen van zijn eigen organisatie toepast. In dit licht bezien is het toch verwonderlijk dat in het november 2010 issue van het Pictoright Magazine een CC-gelicenseerde foto gebruikt wordt (zie hieronder) zonder dat de fotograaf hiervoor een vergoeding betaald is.
En nu kan Van den Eijnde deze actie moeilijk rechtvaardigen door te beweren dat de fotograaf (die trouwens een goede boterham verdient met de productie van CC-materiaal in opdracht van non-profit organisaties) uit vrije wil gekozen heeft om niet betaald te worden. Dat zou namelijk aantonen dat de Creative Commons-licenties precies zo werken als ze bedoeld zijn.
foto: Sebastian ter Burg / CC-BY-SA
Wij zijn alvast benieuwd naar jullie weerwoord!