Booklaunch van Open Design Now

Een verslag van Frank Kresin

De boeklancering van Open Design Now op 8 juni in Pakhuis de Zwijger was een avond van tegengestelde meningen. Onder leiding van Tracy Metz gingen de redacteuren van het boek, designers, vernieuwers, directeuren van instituten met elkaar in gesprek.

Open Design maakt het mogelijk om ontwerpen voor producten globaal te delen, lokaal te produceren, te verbeteren en opnieuw te delen. Mensen maken hun eigen producten, gebaseerd op hun eigen wensen; het ontwerp”vak” democratiseert en de ontwerper valt mogelijk van zijn voetstuk. 3D printers maken just-in-time, around-the-corner productie straks de regel, niet de uitzondering, en zijn één van de hoekstenen waarop deze ontwikkeling drijft. De andere is – natuurlijk – het internet waarmee netwerken van gelijkgestemden elkaar kunnen vinden en zich kunnen verbinden. Kopiëren is geen parasiteren dat moet worden bestreden, maar kennisontwikkeling en -deling die het hart vormt van de verandering.

Een aantal van de aanwezige designers ziet Open Design als een bedreiging; anderen niet – ze werken al samen, zijn de meesters van het ontwerp, hebben de beschikking over nieuwe materialen en tools en worden alleen maar betere vaklui. De cultuur verandert, maar de designer als hoeder van esthetiek, functionaliteit en productiewijzen blijft in stand. Daar staat een ander geluid tegenover, dat haar voorbeelden vindt in de muziekindustrie, in YouTube en Twitter en in genetwerkte werkplaatsen als de Fablabs. Dat gaat over samen ontwerpen, op elkaars schouders staan; design wordt een proces en een nieuwe maak-industrie dient zich aan. Als designers zich niet aanpassen, en geen nieuwe rollen kiezen, verliezen ze hun relevantie. Straks staat één designer tegenover een miljoen samenwerkende amateurs – en het is duidelijk wie er dan wint.

Het gaat al snel over nieuwe businessmodellen om dezelfde dingen te doen. Maar Open Design maakt juist nieuwe dingen mogelijk, zoals als het samenwerken aan goedkope protheses en de Fab Academy waarin mensen uit de hele wereld kunnen leren en lesgeven. Het richt de blik op de herkomst van onze producten, zoals bij FairPhone. Het Instructables Restaurant is een beproefd concept, opnieuw uitgevonden op basis van gedeelde kennis, waarbij elk nieuw restaurant bijdraagt aan een beter ontwerp.

De discussie tussen amateurs en professionals is al gevoerd, bij Open Software en Open Content – en de teneur is steeds dezelfde. Onze economie is gebaseerd op schaarste; deze nieuwe vorm op overvloed. Het eerste leidt tot een rat-race; het tweede biedt wellicht een alternatief. “Open” maakt verandering mogelijk binnen het systeem: lokaal produceren; evenwichtige verdeling van kennis, minder beslag op natuurlijke hulpbronnen. Moeten we doen. Maar het inspireert ook tot een andere economie, met andere waarden en andere uitkomsten. Spannende tijden dus. Een boek was meer dan nodig: lees Open Design Now.