Op deze pagina vind je uitleg over het publieke domein en de twee tools die Creative Commons biedt om hier aan bij te dragen:
Het publieke domein
Het publieke domein is een term die gebruik wordt om aan te geven dat werken niet langer onder de bescherming van het auteursrecht en aanverwante rechten vallen. In die situatie is er geen rechthebbende en hoef je dus ook geen toestemming verkrijgen om de werken te gebruiken. De meeste werken in Europa ‘vallen’ in het publieke domein op 1 januari van het 71e jaar na de dood van de maker, aangezien het auteursrecht in de regel verloopt 70 jaar na de dood van de maker.
In Nederland is het strikt gezien niet mogelijk om werken rechtstreeks in het publieke domein te plaatsen voordat het auteursrecht verlopen is. Volgens de Nederlandse Auteurswet is het niet mogelijk om afstand te doen van alle auteursrechten, naburige rechten of databankenrechten. Een rechthebbende kan echter wel verklaren dat hij zijn rechten op geen enkele wijze zal uitoefenen. In de praktijk komt het er dan op neer dat de werken in het publieke domein terechtkomen. Creative Commons is een groot voorstander van deze mogelijkheid en heeft daarom een “CC0 publieke domein-verklaring” opgesteld die deze manier van vrijgeven gemakkelijk maakt. Daarnaast heeft Creative Commons de Public Domain Mark ontwikkeld om werken te kunnen markeren die niet meer door het auteursrecht of aanverwante rechten beschermd wordt. Deze werken hebben geen licentie meer nodig, de markering is ontworpen zodat deze werken makkelijk te herkennen zijn.
De CC0 publieke domein verklaring
CC0 is geen licentie, maar een document waarmee een auteursrechthebbende aan kan geven dat hij of zij afstand van alle auteursrechten doet. Anders dan bij een licentie kan er dus geen inbreuk op een met een CC0 verklaring beschikbaar gesteld werk gemaakt worden. Door CC0 op een werk van toepassing te verklaren, plaats je dit werk als het ware in het Publieke Domein door afstand te doen van al je rechten voor zover dit wettelijk is toegestaan. CC0 is dus bedoeld voor werken die nog auteursrechtelijk beschermd zijn, maar waarvan de rechthebbende afstand wil doen van deze rechten.
Onder CC0 beschikbaar gestelde werken kunnen dus door iedereen voor alle doeleinden gebruikt worden en ook naamsvermelding is daarbij geen verplichting.
De juridische tekst van de CC0 Public Domain verklaring is linguïstisch naar het Nederlands vertaald, dit betekent dat de tekst niet aangepast in naar specifieke Nederlandse wetgeving.
 |
CC0 verklaring |
De Public Domain Mark
De Public Domain Mark is geen licentie, maar een methode om werken te markeren die niet langer beschermd zijn door het auteursrecht of niet auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn. Vele culturele erfgoed instellingen zoals musea, bibliotheken en archieven zijn curatoren van werken die het publieke domein liggen. Met deze markering zijn deze makkelijk aan te merken als een publieke domein werk. Door de technologische infrastructuur van Creative Commons zijn deze werken dan beter herkenbaar en vindbaar. De Public Domain Mark is dus bedoelt voor werken die niet (meer) beschermd zijn door het auteursrecht en aanverwante rechten.
Publieke domein gemarkeerde werken kunnen dus door iedereen voor alle doeleinden gebruikt worden, wel willen we erop wijzen dat morele rechten in sommige landen oneindig zijn.
 |
Public Domain Mark |
Ik kan mij helemaal vinden in uw initiatief tot een minder strenge en vooral opener vorm van auteursrecht. Wel vraag ik mij af in hoeverre ik als ik afzie van mijn rechten als auteur, in de zin , dat ik derde het recht geef naar eigengoeddunken van mijn ideeén afbeeldingen of geschreven teksten gebruik te maken, zij door een niet essentiéle wijzingen in mijn werk zelf daarover het aureursrecht en commerciéle rechten kunnen claimen? Ludo
Hallo Ludo,
Om je vraag te beantwoorden, de crux ligt in wat een niet essentiële wijziging is. Als de wijziging van een werk dat onder CC0 vrijgegeven wordt creatief genoeg is om auteursrecht te verkrijgen dan is het nieuwe werk inderdaad weer auteursrechtelijk beschermd. Waar de grens ligt tussen wanneer een wijziging in een werk wel of niet leidt naar een nieuw creatief werk blijft natuurlijk onder discussie. Bij een dispuut kan dit uiteindelijk zelfs tot een rechtszaak komen.
Als je je werk wilt vrijgeven, zodat iedereen het gratis kan gebruiken, verspreiden en aanpassen en ervoor wilt zorgen dat nieuwe werken ook altijd beschikbaar blijven dan raden wij aan om gebruik te maken van de Creative Commons Naamsvermelding GelijkDelen licentie. Deze zorgt ervoor dat nieuwe werken gebaseerd op jouw werk ook onder Creative Commons-licenties vrijgegeven zullen worden.
Als je nog meer vragen hebt kun je ons bereiken via onze contactpagina op https://creativecommons.nl/contact/
Vriendelijke groet,
Maarten Zeinstra
Creative Commons Nederland