Sinds eind 2011 heeft de Creative Commons-community gewerkt aan de ontwikkeling van de verbeterde 4.0-versie van onze licenties. De nieuwe licenties zijn in een aantal opzichten anders dan de voorgaande licenties. De meeste van deze aanpassingen zullen alleen opgemerkt worden door juristen, maar een aantal wijzigingen verdienen specifieke aandacht van een breder publiek. Hieronder belichten we de belangrijkste veranderingen.
De onderliggende discussie en beleidsbeslissingen kan je hier vinden.
4.0 is unported: een volledig internationale licentie
Tot nu toe werden Creative Commons-licenties aangepast aan specifieke jurisdicties (nationale wetgevingen), dit noemen we ‘licentieports’. Dit betekende dat lokale vertegenwoordigers van Creative Commons, zoals Creative Commons Nederland, een eigen licentievariant maakten voor de nationale wetgeving. Deze nationaal specifieke licenties zijn internationaal geldig, maar verwijzen naar de relevante wetgeving in het betreffende land. Om mogelijke verwarring te voorkomen tussen verschillende nationale versies zijn de 4.0-licenties in samenwerking met experts over de hele wereld zo opgesteld en opgeschreven dat ze internationaal duidelijk en te handhaven zijn – ongeacht de specifieke nationale wetgeving. Hiervoor wordt in de licenties terminologie gebruikt uit internationale verdragen die betrekking hebben op intellectueel eigendom.
Hoewel de nieuwe licenties niet meer juridisch vertaald zullen worden, zal er wel een officiële linguïstische vertaling plaatsvinden voor het Nederlandse taalgebied. Creative Commons Nederland en Creative Commons België hebben deze vertaling samen geproduceerd, opdat men de licenties ook in het Nederlands kan lezen.
Sui Generis Databankenrecht
Creative Commons-licenties richten zich primair op het auteursrecht. In eerdere licenties werd al aandacht besteed aan naburige rechten. In de 3.0-versie van de licenties werd in de specifieke versies voor Europese landen expliciet afstand gedaan van het databankenrecht. Maar in versie 4.0 wordt er geen afstand meer gedaan van databankenrechten, en zijn de voorwaarden van de licentie ook op databanken van toepassing. Let op, deze zijn alleen van toepassing in landen die ook daadwerkelijk sui generis databankenrecht kennen, zoals Nederland.
Morele, publiciteits-, privacy-, en portretrechten
Met de 4.0-licenties doe je geheel en expliciet afstand van je morele rechten, voor zover mogelijk. Hoewel dit volgens velen ook al het geval was in eerdere versies van de licenties, is de uitkomst van deze vrijwaring geëxpliciteerd.
Daarnaast doe je, voor zover mogelijk, afstand van alle publiciteits-, privacy-, persoonlijkheids- en portretrechten die je als maker van het werk hebt. Dit betekent echter niet dat je afstand doet van mogelijke andere publiciteits-, privacy-, persoonlijkheids- en portretrechten van derden die in je werk voorkomen. Dit kan alleen met expliciete toestemming.
Praktijkgerichte Naamsvermelding
De voorwaarden op naamsvermelding zijn in de 4.0-versie aangepast om beter bij te praktijk aan te sluiten. Met de 4.0-versie van de licentie krijgt de licentienemer expliciet toestemming om aan deze voorwaarde te voldoen door een link te plaatsen naar een aparte pagina met daarop de vereiste informatie. De aanpassing verheldert wat in de praktijk al veel gebeurt.
Meer mogelijkheden anonimiteit
In de 3.0-versie kreeg de licentiegever de mogelijkheid om een licentienemer te vragen om de naamsvermelding van een aanpassing van het gelicenseerde werk te verwijderen. Dit is toegevoegd in het geval de licentiegever niet geassocieerd wilde worden met het afgeleide werk. Versie 4.0 breidt deze voorziening uit. Die omvat nu niet alleen afgeleide werken maar ook reproducties.
30 dagen hersteltijd ingevoerd
Alle CC-licenties hebben een voorziening dat ze vervallen wanneer een licentienemer zich niet houdt aan de voorwaarden van de licentie. Met 4.0 krijgt de licentienemer 30 dagen de tijd om de contractbreuk te herstellen nadat de fout opgemerkt is. Deze aanpassing sluit beter aan bij hoe de licenties in de praktijk gebruikt worden.
Leesbaarheid vergroot
De 4.0 licentie is veel makkelijker te lezen dan de eerdere versies. Het taalgebruik is eenvoudiger, de licentie is korter en beter gestructureerd. De simpele licentiestructuur zorgt ervoor dat beter te begrijpen is wat de rechten en voorwaarden zijn om CC-licenties te gebruiken. Dit bevordert de handhaving van de licenties en voorkomt verwarring.
Het licenseren van afgeleide werken vastgelegd
Een van de onderdelen van de licenties die verwarring veroorzaakte is opgelost: de Naamsvermelding 4.0 en de Naamsvermelding-NietCommercieel 4.0-licenties beschrijven beter hoe afgeleide werken gelicenseerd moeten worden. Je kunt elke licentie toepassen op je aangepaste werk, zolang die licentie het mogelijk maakt voor gebruikers van de remix om zich aan de originele licentie te houden. Hoewel dit impliciet ook al het geval was in versie 3.0, is het nu voor alle partijen duidelijker.