In de discussie rondom de mogelijke concurrentievervalsende effecten van de internetactiviteiten van de Publieke Omroep is er opvallend weinig aandacht voor de vraag hoe het publieke karakter van de omroepen op internet gewaarborgd kan worden. In plaats van de schijndiscussie of de omroepen wel of niet online actief zouden moeten zijn (hint: straks is alles online en internet is nu al niets anders dan een extra distributiekanaal naast radiogolven en kabels) zou er een discussie moeten komen over de manier hoe de Publieke Omroep op internet opereert.
Een interessante aanzet voor deze discussie levert ex-geenstijl-directeur en PowNED -medeoprichter Prof. Hoxha in een vandaag op zijn weblog gepubliceerd stuk met de titel ‘Publieke Omroep van internet. Onzin‘. Hierin bepleit Hoxha onder meer een andere omgang met het auteursrecht op producties van de Publieke Omroepen:
Geen auteursrecht op ALLES wat door de Publieke Omroep gemaakt wordt. De Publieke Omroep moet hun content gaan ‘taggen’, en ze moeten de auteursrechtelijke status van hun geproduceerde content zo open mogelijk houden. Dat kan met Creative commons. Iedereen mag beeldmateriaal downloaden, remixen en hergebruiken zoals je dat wilt.
Kranten en tijdschriften mogen teksten, beelden en grafieken gebruiken die de NOS heeft geproduceerd, bijvoorbeeld. Kap maar met dat gedoe rondom rechten.
Zo kan het nu gebeuren dat je bijvoorbeeld geen uitzendingen van Ivo Niehe of Frans Bromet online kan vinden, omdat deze gasten liever zelf de dvd-verkoop in de hand houden. Of dat BNN-directeurtjes besluiten om zelf met eigen BV’s merchandise van tv-programma’s te maken. En reken er niet op dat de publieke omroepen kortingen kregen op de productiekosten of uitzendrechten…
Hiermee sluit Prof. Hoxha trouwens aan op een van de adviezen uit het eindrapport (pdf) van de Tijdelijke Commissie Innovatie en Toekomst Pers (Commissie Brinkman) van een jaar geleden:
De commissie adviseert de overheid te bevorderen dat de Publieke Omroep tegen redelijke condities videomateriaal levert voor de websites van derden die primair gericht zijn op journalistieke informatie. In de praktijk zal het vaak, maar zeker niet exclusief om nieuwsitems gaan. Ook het delen van livebeelden van belangrijke evenementen, zolang rechtenkwesties dat niet in de weg staan, is een optie. Een dergelijke activiteit zal in de regel onder het huidige regime als toegestane nevenactiviteit kunnen plaatsvinden. Wanneer verdergaande samenwerking tussen Publieke Omroep en printuitgevers tot stand komt, verwacht de commissie dat de publieke omroep deze dienst in de samenwerking zal kunnen inbrengen. (p.55)
Prof. Hoxha gaat met zijn aanbeveling voor gebruik van Creative Commons-licenties een stuk verder dan de Commissie Brinkman, maar de redenering is exact hetzelfde. Wat met publieke middelen geproduceerd is, moet door iedereen gebruikt kunnen worden! Niet alleen door deze producties te consumeren, maar ook om deze in andere contexten opnieuw uit te zenden, te bewerken, te becommentariëren of zelfs te verkopen.
Hiermee wordt een eventueel concurrentievervalsend effect van de (internet)activiteiten van de Publieke Omroep beperkt zonder dat dit gevolgen heeft voor de diversiteit van het informatieaanbod. Sterker nog, hiermee kunnen ook de door mevrouw van Miltenburg zo gevreesde ongebruikte internetfragmenten door andere nieuwsorganisaties (en burgers) gebruikt worden.
Tot nu toe zijn er maar heel weinig experimenten van de Publieke Omroepen met Creative Commons. Een van de weinige uitzonderingen is de VPRO die afgelopen jaar een aantal documentaires onder een (vrij restrictieve) Creative Common- licentie beschikbaar stelde en hiermee goede ervaringen had. Het is nu tijd om op grotere schaal naar gebruik van Creative Commons-licenties voor eigen producties van de Publieke Omroep te kijken. Dit is ook één van de onderwerpen van een ‘open video dag‘ die volgende week donderdag op het mediapark in Hilversum plaats gaat vinden.